Khi chạy SPSS, các chỉ số trong bảng kết quả sẽ là nền tảng giúp bạn đưa ra những kết luận cần thiết cho bài làm của mình. Trong bài viết này, Best4Team sẽ chia sẻ với bạn đọc về cách tính OR trong SPSS và ý nghĩa của OR đối với kết luận của thống kê.
1. Chỉ số OR (Odds Ratio) là gì?
Odds cung cấp thước đo khả năng xảy ra một kết quả cụ thể. Chúng được tính bằng tỷ lệ giữa số sự kiện tạo ra kết quả đó với số sự kiện không tạo ra kết quả đó. Tỷ lệ thường được sử dụng trong xác suất và thống kê.
OR (Odds Ratio) hay tỷ suất chênh là tỉ số giữa hai Odds và được biểu diễn là OR=O1/O2.
– Ví dụ: Tổng 100 học sinh, trong đó có 56 em tham gia lớp học thêm và 44 em không tham gia học thêm. Đồng thời chúng ta thực hiện việc thống kê được kết quả thi đậu hoặc thi trượt của 100 em này với kết quả có 49 em thi trượt (thi rớt) và 51 em thi đậu.
Tính chỉ số Odd thi trượt (thi rớt) của nhóm học sinh học thêm.
Tính chỉ số Odd thi trượt (thi rớt) của nhóm học sinh không học thêm.
Giải:
O1: là chỉ số Odd thi trượt của nhóm học sinh học thêm
O2: là chỉ số Odd thi trượt của nhóm học sinh không học thêm
Ta có:
O1 = 4/40 = 0.1
O2 = 45/11 = 4.09
Từ đó, ta sẽ tính được OR = O1/O2 = 0.1/4.09 = 0.024
Ta thấy OR = 0.024 <1 chứng tỏ tỷ lệ thi trượt của học sinh trong nhóm học thêm thấp hơn so với tỷ lệ thi trượt của học sinh trong nhóm không học thêm. Kết luận: học thêm là có lợi đối với học sinh.
2. Cách tính OR trong SPSS
OR có thể được tính theo kết quả đơn biến hoặc kết quả đa biến trong SPSS. Dưới đây là một ví dụ cụ thể về cách tính OR trong SPSS với các bước chạy chi tiết để bạn đọc có thể dễ dàng hình dung và thực hiện theo.
2.1. Đề bài đặt ra
Biến số phụ thuộc: phải có hai giá trị 0 và 1
– A1c_7: gồm có 0 (HbA1c > 7%) và 1 (HbA1c <=7%)
Biến độc lập:
– Giới (biến định danh)
– Tuổi
– BMI
Nhiệm vụ:
– Phân tích hồi qui logistic đơn biến với từng biến độc lập
– Phân tích hồi qui logistic đa biến
2.2. Các bước tính OR
Để tính OR, Best4Team chia sẻ với bạn các bước tính cụ thể đối với 2 trường hợp thường gặp là phân tích kết quả đơn biến OR và phân tích kết quả đa biến OR.
– Cách 1: Phân tích kết quả đơn biến OR
Bước 1: Chọn Analyze → chọn Regression → chọn Binary Logistics…
Bước 2: Chọn biến số phụ thuộc cần tính vào ô “Dependent” → chọn biến số độc lập vào ô Covariates → chọn Categorical để gán đặc tính cho biến Covariates → vào Options để chọn 95%CI cho OR
Bước 3: Chọn OK để hoàn thành thao tác → Kết quả
– Cách 2: Phân tích kết quả đa biến OR
Bước 1: Chọn Analyze → chọn Regression → chọn Binary Logistics…
Bước 2: Chọn biến số phụ thuộc cần tính vào ô “Dependent” → chọn các biến số độc lập vào ô Covariates (ví dụ minh họa các biến Gender, Age và BMI) → chọn Categorical để gán đặc tính cho biến Covariates → vào Options để chọn 95%CI cho OR
Bước 3: Chọn OK để hoàn thành thao tác → Kết quả
3. Mối quan hệ giữa OR và RR trong SPSS
OR (Odds Ratio) hay tỷ số chênh là tỉ số giữa các odds.
RR (Relative Risk) hay rủi ro tương đối là một tỷ lệ 2 xác suất.
– OR và RR đều được sử dụng trong thống kê để mô tả kích thước hiệu ứng và hướng của nó. Ưu điểm của tính toán RR là nó có cách diễn giải trực quan.
– Giá trị bằng 1 cho OR hoặc RR cho thấy rằng không có sự khác biệt trong hai nhóm (có hoặc không có yếu tố rủi ro) về sự xuất hiện của các biến cố.
– Giá trị lớn hơn 1 biểu thị rủi ro tăng lên.
– Giá trị nhỏ hơn 1 biểu thị rủi ro giảm xuống.
Do đó, OR hoặc RR có thể thay đổi từ 0 đến 1 đến >1. Nếu OR >1 thì nó lớn hơn RR. Ngược lại, nếu OR < 1 thì nó nhỏ hơn RR. Do đó, RR ước tính luôn gần với 1 hơn so với OR.
– Ví dụ: Trong y học, một nhà nghiên cứu mong muốn nghiên cứu mối liên quan giữa hút thuốc và ung thư phổi. Trong dân số được nghiên cứu, một số đối tượng bị phơi nhiễm và những đối tượng khác không tiếp xúc với yếu tố rủi ro (hút thuốc). Tương tự như vậy, một số có và những người khác không có kết quả mong muốn (ung thư phổi). Quan sát này có thể được thể hiện trong bảng 2 × 2 [Bảng 1] . Chúng ta nhận được một số đối tượng có hoặc không có ung thư phổi trong hai nhóm này. OR hoặc RR được tính toán để biết mối liên quan giữa sự xuất hiện của bệnh/sự kiện giữa các nhóm phơi nhiễm và không phơi nhiễm.
OR là tỷ lệ khả năng xảy ra kết quả giữa những người bị phơi nhiễm và không bị phơi nhiễm. RR (hoặc tỷ lệ rủi ro) là tỷ lệ rủi ro (xác suất) giữa những người bị phơi nhiễm và không bị phơi nhiễm. Do đó, OR là tỷ lệ của tỷ lệ và RR là tỷ lệ mới mắc ở hai quần thể.
Bạn đọc đang loay hoay trong việc tính trung bình bằng phần mềm SPSS? Xem ngay cách tính mean trong SPSS được Best4Team giải thích và hướng dẫn kỹ càng theo từng bước có ảnh minh họa cụ thể. Tham khảo ngay!
4. Ý nghĩa của OR
Đối với kết quả của chỉ số Odd sau quá trình thống kê sẽ giúp cho bạn đưa ra được kết luận cuối cùng khi so sánh với 1.
OR = 1: không có mối liên quan giữa hai biến cố.
OR > 1: có mối tương quan giữa hai biến cố và biến cố 2 (O2) có lợi hơn
OR < 1: có mối tương quan giữa hai biến cố và biến cố 1 (O1) có lợi hơn.
Dựa trên ý nghĩa của OR bạn có thể dễ dàng đưa ra kết luận cho tỷ lệ chênh trong bài xác suất thống kê của mình một cách dễ dàng.
Bài viết đã chia sẻ với bạn đọc các thông tin liên quan đến chỉ số OR hay tỉ lệ chênh và đặc biệt là cách tính OR trong SPSS. Hy vọng những thông tin kiến thức ở trên đã hỗ trợ cho bạn đọc phần nào những khó khăn trong quá trình thực hiện chạy thống kê trong phần mềm SPSS.
