Khi thực hiện nghiên cứu thống kê định lượng trên phần mềm SPSS, để có kết quả phân tích chính xác bạn phải phân tích nhiều thông số trong đó có độ lệch chuẩn. Vậy độ lệch chuẩn là gì? Cách tính độ lệch chuẩn trong SPSS như thế nào là chuẩn xác. Hãy cùng Best4Team giải đáp tất cả thắc mắc trên ngay trong bài viết dưới đây, tham khảo ngay nhé!
1. Độ lệch chuẩn trong SPSS là gì?
Độ lệch chuẩn trong SPSS (Standard Deviation) là một thống kê đo lường mức độ phân tán của tập dữ liệu so với giá trị trung bình của nó và được tính bằng căn bậc hai của phương sai.
- Độ lệch chuẩn thấp có nghĩa là dữ liệu được nhóm xung quanh giá trị trung bình và độ lệch chuẩn cao cho thấy dữ liệu được trải rộng hơn.
- Trong các phần mềm thống kê phổ biến, độ lệch chuẩn được ký hiệu là S.D hoặc Std. Deviation.
- Ví dụ: Xem xét tập dữ liệu: 2, 1, 3, 2, 4. Giá trị trung bình và tổng bình phương độ lệch của các quan sát so với giá trị trung bình sẽ lần lượt là 2,4 và 5,2. Do đó, độ lệch chuẩn sẽ là √(5,2/5) = 1,01. Lúc này độ lệch chuẩn > 1, điều này chỉ ra rằng dữ liệu dao động rất mạnh.
2. 5 bước tính độ lệch chuẩn trong SPSS
Để tính độ lệch chuẩn trong SPSS bạn tiến hành mở phần mềm và thực hiện theo quy trình bao gồm 5 bước cụ thể.
Xét ví dụ:
Bảng dữ liệu dưới đây tổng hợp điểm cuối kỳ môn Tổ chức sự kiện và GPA môn học của sinh viên lớp Du lịch K08, trường ĐHKHXH & NV – ĐHQG TPHCM. Dựa vào bảng dữ liệu tính giá trị trung bình và độ lệch chuẩn tương ứng của biến Exam_score và GPA?
Cách tính độ lệch chuẩn trong SPSS:
Bước 1: Nhấp vào Analyze > Descriptive Statistics > Descriptives
Bước 2: Kéo biến quan tâm từ bên trái vào hộp Variables ở bên phải
Bước 3: Nhấp vào Options và chọn Mean và Standard Deviation
Bước 4: Nhấn Continue sau đó chọn OK
Bước 5: Kết quả sẽ xuất hiện trong trình xem đầu ra SPSS
Kết quả:
- Mean (Exam_Score) =83.3333
- Mean (GPA) = 2.9500
- Std. Deviation (Exam_Score) = 8.75595
- Std. Deviation (GPA) = 0.42351
3. Chỉ số độ lệch tiêu chuẩn
Trong quá trình tính và phân tích độ lệch chuẩn trong SPSS sẽ có một câu hỏi được đặt ra là chỉ số độ lệch chuẩn tiêu chuẩn là bao nhiêu hay độ lệch chuẩn ở mức nào thì có thể chấp nhận được. Để trả lời chính xác cho vấn đề này chúng ta cần tìm hiểu kỹ về bản chất của nó cũng như cách tính cụ thể.
Công thức tính:
- Độ lệch chuẩn trong SPSS được tính bằng căn bậc hai của chênh lệch bình phương trung bình giữa mỗi số riêng lẻ và giá trị trung bình của các số này.
- Khi tính độ lệch chuẩn trong SPSS, người nghiên cứu quan tâm đến chỉ số CV – hệ số dao động (Coefficient of Variation). Công thức tính CV như sau:
CV = S.D / Mean
Trong đó:
- Coefficient of Variation (CV): Hệ số giao động
- Standard Deviation (S.D): Độ lệch chuẩn
- Mean: Giá trị trung bình
- Nếu CV < 1 nghĩa là độ lệch chuẩn nhỏ hơn trung bình thì chứng tỏ phần dữ liệu dao động trung bình yếu, con số trả lời của những người được hỏi chênh lệch thấp.
- Nếu CV > 1 nghĩa là độ lệch chuẩn lớn hơn trung bình thì có thể nhận thấy dữ liệu thu được dao động rất mạnh và các con số trả lời của đáp viên có độ chênh lệch lớn.
Độ lệch chuẩn trong SPSS ở mức bao nhiêu thì chấp nhận được?
- Trên thực tế, không tồn tại khái niệm ngưỡng chấp nhận được của độ lệch chuẩn hay có thể nói là không hề có mức độ tốt, xấu của độ lệch tiêu chuẩn.
- Độ lệch chuẩn chỉ cho người nghiên cứu thấy được mức độ dàn trải của dữ liệu thu thập là nhiều hay ít mà thôi. Để đánh giá độ lệch chuẩn SPSS là tốt hay xấu sẽ tùy thuộc vào sự kỳ vọng của mỗi cá nhân.
4. Ý nghĩa độ lệch chuẩn (Std Deviation) trong SPSS
Trong nghiên cứu khoa học và thống kê kinh tế, độ lệch chuẩn (Std Deviation) đóng vai trò quan trọng. Ý nghĩa độ lệch chuẩn trong SPSS được thể hiện ở 2 khía cạnh:
Đo lường mức độ biến động:
- Độ lệch chuẩn trong SPSS cho biết biết mức độ phân tán của dữ liệu thống kê so với giá trị trung bình tại các thời điểm khác nhau. Nếu độ lệch chuẩn nhỏ thì sự dịch chuyển các giá trị là không đáng kể và ngược lại.
- Độ lệch chuẩn đo lường mức độ biến động của thị trường chứng khoán và dự đoán hiệu quả đầu tư. Nó được xem là 1 công cụ hữu hiệu trong xây dựng chiến lược đầu tư hay trong giao dịch tài chính.
Đo lường mức độ rủi ro:
- Độ lệch chuẩn trong SPSS là phương pháp đo lường rủi ro cơ bản khi phân tích các dữ liệu thu thập được, nó thường được dùng phổ biến trong giới đầu tư.
- Độ lệch chuẩn lớn cho thấy biên độ lợi nhuận của một quỹ đang chênh lệch so với lợi nhuận dự kiến. Trong khi đó độ lệch chuẩn thấp hơn không nhất thiết phải tốt hơn, tất cả sẽ phụ thuộc vào vốn đầu tư và sự sẵn sàng chấp nhận rủi ro của nhà đầu tư.
5. Độ lệch chuẩn và phương sai
Độ lệch chuẩn bắt nguồn từ phương sai và cho bạn biết trung bình mỗi giá trị nằm cách giá trị trung bình bao xa. Đó là căn bậc hai của phương sai.
Cả hai chỉ số này đều phản ánh sự thay đổi trong một phân phối, nhưng đơn vị của chúng khác nhau:
- Độ lệch chuẩn được thể hiện theo cùng đơn vị với giá trị ban đầu (ví dụ: mét).
- Phương sai được thể hiện bằng các đơn vị lớn hơn nhiều (ví dụ: mét bình phương)
Vì đơn vị của phương sai lớn hơn nhiều so với đơn vị của giá trị điển hình của tập dữ liệu, nên khó diễn giải số phương sai bằng trực giác hơn. Đó là lý do tại sao độ lệch chuẩn thường được ưa thích như một thước đo chính của sự thay đổi.
Tuy nhiên, phương sai cung cấp nhiều thông tin hơn về độ biến thiên so với độ lệch chuẩn và nó được sử dụng để đưa ra các suy luận thống kê .
6. Độ lệch chuẩn và tính trung bình trong SPSS
Giá trị trung bình được sử dụng trong công thức tính độ lệch chuẩn SPSS. Trên thực tế, chúng ta không thể tính độ lệch chuẩn của một mẫu trừ khi chúng ta biết giá trị trung bình của mẫu.
Độ lệch chuẩn là thước đo tóm tắt về sự khác biệt của từng quan sát so với giá trị trung bình. Nếu bản thân sự khác biệt được cộng lại, thì số dương sẽ cân bằng chính xác với số âm và do đó tổng của chúng sẽ bằng không. Do đó, bình phương của sự khác biệt được thêm vào.
Thật hữu ích khi biết cả giá trị trung bình và độ lệch chuẩn của tập dữ liệu vì mỗi chỉ số cho bạn biết điều gì đó khác nhau.
- Giá trị trung bình cho ý tưởng về vị trí của giá trị “trung tâm” của tập dữ liệu.
- Độ lệch chuẩn cho ý tưởng về mức độ trải rộng của các giá trị xung quanh giá trị trung bình trong tập dữ liệu. Giá trị của độ lệch chuẩn càng cao thì các giá trị trong một mẫu càng trải rộng.
Trên đây, Best4Team đã chia sẻ đến bạn thông tin về độ lệch chuẩn trong SPSS cùng cách tính độ lệch chuẩn chuẩn xác nhanh gọn trong 5 bước. Hy vọng rằng với những chia sẻ hữu ích này bạn đã nắm vững khái niệm, ý nghĩa và cách tính độ lệch chuẩn trên phần mềm thống kê SPSS. Chúc bạn học tập tốt và đạt thành tích xuất sắc.
