Tiểu luận là một trong những dạng bài tập bắt buộc mà mỗi sinh viên, học viên đều phải trải qua trong quá trình đi học của mình. Nếu như bạn vẫn chưa nắm được cách viết tiểu luận đúng chuẩn, thì hãy tham khảo ngay bài viết này. Best4team sẽ trình bày và hướng dẫn bạn chi tiết nhất cách viết tiểu luận đạt điểm cao dành cho các bạn sinh viên, học viên toàn quốc.
1. Tiểu luận là gì?
Tiểu luận là một dạng bài viết trong đó yêu cầu người viết trình bày hiểu biết hoặc những kiến thức đã học của mình về một nghiên cứu hoặc quan điểm nào đó, cũng có trình bày một chủ đề mà tác giả khám phá hoặc phát hiện ra.
Quy định chung:
- Nội dung: Các bài tiểu luận trình bày vấn đề và nêu nội dung kiến thức, ví dụ hoặc dẫn chứng liên quan để người đọc hiểu về vấn đề được trình bày.
- Cách thức trình bày: Tùy vào yêu cầu mỗi đơn vị đào tạo sẽ có một hình thức cho bài tiểu luận riêng, chủ yếu là các quy định về font chữ, cỡ chữ, cách dòng, căn lề…
- Độ dài: Thông thường các bài tiểu luận trong môn học có độ dài khoảng 5-25 trang, còn đối với tiểu luận sẽ dài khoảng 30-50 trang tùy theo yêu cầu.
Cấu trúc: Một bài tiểu luận chuẩn mẫu hoàn chỉnh thường có cấu trúc bao gồm các phần như sau:
- Tên đề tài
- Lời cam đoạn
- Lời cảm ơn
- Mục lục
- Phần mở đầu
- Phần thân bài
- Phần kết luận
- Tài liệu tham khảo
- Phụ lục
2. Phần mở đầu
Phần mở đầu tiểu luận đóng vai trò quan trọng trong việc giúp giữ chân người đọc đến cuối bài. Nó cung cấp các thông tin nền tảng cần thiết, phù hợp và tổng quát nhất cho toàn bộ ngữ cảnh của bài viết.
2.1. Lý do chọn đề tài
Trong phần lý do chọn đề tài, người viết có thể tự mình triển khai các lập luận, lý do mình cho là hợp lý nhất khi chọn đề tài vì không có một cấu trúc nào bắt buộc phải tuân thủ ở đây cả. Nhưng để thuyết phục nhất nên đáp ứng 4 nội dung sau:
- Tầm quan trọng và vai trò của đề tài
- Tính cấp thiết của đề tài
- Những bất cập, hạn chế của các nghiên cứu trước
- Thực trạng hoặc bất cập còn tồn tại ở địa phương/đơn vị có liên quan đến đề tài
Thông thường, phần lý do chọn đề tài bài tiểu luận có 2 cách viết phổ biến:
Cách 1: Trực tiếp
Dẫn dắt vấn đề → Nêu thực trạng → Nêu tầm quan trọng của vấn đề → Nêu tính cấp thiết → Tìm ra những bất cập, hạn chế hiện tại của đề tài → Củng cố đề tài và luận điểm chính của bài tiểu luận.
Cách 2: Gián tiếp
Bắt đầu bằng một trong 3 cách sau:
- Bắt đầu bằng một ví dụ, một câu nói/ dữ liệu hoặc một lời trích dẫn có liên quan đến đề tài bạn chọn
- Bắt đầu bằng một thông tin không có trong bài nhưng có liên quan đến vấn đề giải quyết
- Xây dựng một luận điểm ấn tượng, gây tranh cãi nhằm thu hút người đọc
2.2. Mục đích nghiên cứu
Phần này người viết tập trung nêu ra một trong 2 ý sau:
- Ý nghĩa khoa học hoặc ý nghĩa mang tính thực tiễn của đề tài
- Lợi ích khoa học hoặc xã hội khi đề tài được nghiên cứu/áp dụng trong thực tế
Ví dụ (áp dụng cho những phần tiếp theo): Đánh giá nhận thức của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố hồ Chí Minh về vấn đề sống thử.
Mục tiêu nghiên cứu:
- Đánh giá được thực trạng sống thử của sinh viên hiện nay
- Đưa ra các nguyên nhân dẫn đến việc sống thử
- Phân tích giúp chúng ta thấy được các mặt tồn tại của vấn đề đáng báo động này để từ đó xem xét nguyên nhân, thực trạng, đưa ra các giải pháp.
2.3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu được chia thành 2 phần:
- Đối tượng nghiên cứu: Bản chất của sự vật hay hiện tượng cần xem xét và làm rõ trong nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu: Những cá nhân, nhóm xã hội liên quan đến vấn đề nghiên cứu
Ví dụ:
- Đối tượng nghiên cứu: Nhận thức của sinh viên Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.Hồ Chí Minh về vấn đề sống thử.
- Khách thể nghiên cứu: Sinh viên Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.Hồ Chí Minh tuổi từ 18-24.
2.4. Phạm vi nghiên cứu
Chúng ta phải nhìn nhận trong thực tế là với tính chất của một bài tiểu luận, chúng ta không thể nghiên cứu ở phạm vi quá rộng do bị giới hạn về nguồn lực và thời gian. Do đó việc xác định phạm vi nghiên cứu của bài tiểu luận là hết sức quan trọng.
Phạm vi nghiên cứu có thể thuộc 1 trong 2 trường hợp sau:
- Trên lý thuyết: Người viết chỉ thực hiện tham khảo, tổng hợp và đánh giá đề tài trên cơ sở các lý thuyết đã có
- Trên thực tế: Người viết thực hiện khảo sát, phỏng vấn trên phạm vi một địa bàn, một thành phố, một vùng miền hoặc một quốc gia nào đó
Ví dụ: Phạm vi nghiên cứu: Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh
2.5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Đối với một bài tiểu luận, nhiệm vụ nghiên cứu sẽ thường bao gồm 3 nội dung sau:
- Hình thành và hệ thống hóa những vấn đề lý luận của đề tài
- Nghiên cứu và xác định cơ sở thực tiễn của đề tài
- Chỉ ra những ưu-nhược điểm của đề tài, từ đó đưa ra các đề xuất, giải pháp để giải quyết hoặc cải tiến vấn đề
Ví dụ: Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Nghiên cứu tình trạng sống thử của sinh viên Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh.
- Nhận thức, đánh giá thực trạng cũng như mức độ quan tâm của sinh viên đối với việc sống thử.
- Tìm hiểu các nguyên nhân dẫn đến tình trạng sống thử của sinh viên hiện nay từ đó đưa ra các kiến nghị và biện pháp phù hợp
2.6. Phương pháp nghiên cứu
Trình bày tất cả các phương pháp người viết sử dụng để tiến hành nghiên cứu và tìm ra kết quả trong bài luận. Thông thường, phương pháp nghiên cứu được chia ra thành 2 nhóm chính:
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Bao gồm phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết, phương pháp lịch sử, phương pháp giả thuyết, phương pháp phân tích tổng – hợp lý thuyết, phương pháp mô hình hóa…
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Bao gồm phương pháp điều tra, phương pháp quan sát khoa học, phương pháp thực nghiệm khoa học, phương pháp phân tích – tổng kết thí nghiệm, phương pháp chuyên gia…
Ví dụ: Phương pháp nghiên cứu:
- Sử dụng phương pháp thu thập số liệu thống kê để đưa ra các số liệu phân tích tình trạng sống thử của sinh viên hiện nay
- Sử dụng phương pháp phân tích để đưa ra các nguyên nhân, hậu quả và kết quả của việc sống thử
3. Phần thân tiểu luận
Phần thân tiểu luận là phần quan trọng và đáng được chú ý nhất, bao gồm 4 chương như dưới đây.
3.1. Chương 1: Cơ sở lý thuyết
- Tóm tắt lý thuyết: Trình bày các lý thuyết nền tảng, các nghiên cứu từ những nhà khoa học trước đó về vấn đề thảo luận.
- Đánh giá lý thuyết: Đan xen thêm những so sánh, nhận định cá nhân giữa các nghiên cứu trước đó sau đó đưa ra khung lý thuyết thích hợp nhất cho bài tiểu luận của mình
3.2. Chương 2: Phân tích thực trạng
Để bài tiểu luận thêm khả thi và mang tính thực tế cao, bạn nên phân tích thực trạng theo qua các dữ liệu từ quá khứ, kết hợp với các công cụ khảo sát để người đọc nắm bắt được tình hình thực tế của vấn đề.
3.3. Chương 3: Nội dung nghiên cứu, kết quả
Phần quan trọng nhất chính là trình bày nội dung nghiên cứu của toàn bài:
- Sử dụng mô hình khoa học: Các bài tiểu luận áp dụng các mô hình khoa học để nghiên cứu về vấn được lựa chọn. Các mô hình này có thể đã được các nhà khoa học chứng minh, hoặc có thể là mô hình mới do người viết đề xuất.
- Trình bày kết quả: Sau khi trình bày số liệu nghiên cứu, người viết áp dụng các công cụ để phân tích, đánh giá sau đó trình bày kết quả tại phần này.
3.4. Chương 4: Giải pháp, kiến nghị
Kết thúc phần thân bài, bạn sử dụng các kết quả đã rút ra ở phần trên để đề xuất ra giải pháp hoặc kiến nghị cho vấn đề được lựa chọn. Lưu ý các giải pháp đưa ra cần đáp ứng 2 tiêu chí chính sau:
- Là giải pháp đứng trên mọi góc độ: Chính phủ, người kinh doanh, người dân, nhà luật pháp…
- Giải pháp có tính khả thi và dễ dàng áp dụng
4. Phần kết luận
Để có một phần kết luận ấn tượng, bạn đọc hãy tuân thủ đúng hình thức trình bày kết luận trong cách viết tiểu luận, bao gồm 4 thành phần sau:
- Câu chủ đề: Câu mở đầu đoạn kết luận nhằm tóm tắt một cách tổng quan nhất toàn bộ nội dung mà bạn sẽ trình bày trong phần kết luận
- Tóm tắt ý chính: Đảm bảo nhắc lại các thông tin quan trọng và nổi bật nhất được đề cập đến trong bài, nhưng theo một cách ngắn gọn và tóm tắt nhất.
- Kêu gọi cảm xúc: Một kết luận tốt sẽ sử dụng phù hợp các ngôn từ mang sắc thái biểu cảm cao để tạo ra một hình ảnh mạnh mẽ và lâu dài về chủ đề nghiên cứu trong tâm trí người đọc
- Câu kết thúc: Câu kết luận nên được viết một cách rõ ràng và ngắn gọn, cung cấp đúng và đủ những thông tin đọc giả cần nắm về tầm quan trọng của đề tài nghiên cứu.
5. Tài liệu tham khảo
Tổng hợp và liệt kê lại tất cả những tài liệu tham khảo bạn đã sử dụng để hoàn thiện bài tiểu luận. Lưu ý trình bày tài liệu tham khảo theo đúng chuẩn mẫu, phổ biến nhất là các mẫu chuẩn quốc tế APA, MLA và Chicago.
6. Phụ lục
Phần phụ lục trong tiểu luận bao gồm danh sách các bảng biểu, hình ảnh người viết sử dụng trong bài và liệt kê kèm theo tên và số trang của chúng. Người viết cần tập hợp lại và viết theo thứ tự đúng kèm số trang cho mỗi bảng biểu, hình ảnh chính xác.
7. 5 bước trước, sau khi làm tiểu luận hoàn chỉnh
Để giúp bài tiểu luận của bạn hoàn hảo nhất, bên cạnh nội dung bạn đọc cũng nên tham khảo 5 bước trước và sau khi làm tiểu luận đáng chú ý sau:
Bước 1: Xác định đề tài
Để có được một đề tài tiểu luận ấn tượng, bạn nên đọc và tham khảo nhiều nguồn tài liệu, lựa chọn và lọc ra nhóm chủ đề bạn thấy hứng thú và tự tin để nghiên cứu cũng như đưa ra lập luận về nó.
Phần này, bạn có thể tham khảo các ý tưởng từ:
- Sách báo, các trang mạng
- Gợi ý của giáo viên hướng dẫn
- Quan điểm sở thích riêng của cá nhân
- Hoặc thậm chí là lấy tư liệu từ chính những vấn đề diễn ra hàng ngày xung quanh ta.
Chú ý, khi lựa chọn đề tài, người viết nên cân nhắc đề tài phù hợp với năng lực bản thân, không nên chọn đề tài quá rộng hoặc quá hẹn vì nó sẽ làm thiếu độ sâu và tính am hiểu của bài tiểu luận.
Bước 2: Tập hợp thông tin
Sau khi có ý tưởng thì việc tiếp theo cần làm là tìm kiếm và thu thập càng nhiều thông tin liên quan đến đề tài càng tốt. Sau đó, người viết dành ra một khoảng thời gian để tiến hành nhận định, lựa chọn những thông tin phù hợp nhất và sắp xếp theo chuỗi logic sẽ được trình bày trong bài tiểu luận.
Lưu ý, bạn nên tham khảo các nguồn tài liệu uy tín và đáng tin cậy, tránh đọc những tư liệu chưa qua kiểm duyệt trên Internet sẽ gây nhiễu thông tin bài viết.
Bước 3: Lập đề cương tiểu luận
Khi lập đề cương tiểu luận chi tiết, người viết cần dựa vào những thông tin đã tham khảo ở trên, cân nhắc và chọn lựa luận điểm quan trọng và cần thiết nhất để trình bày.
Lập đề cương cho bài tiểu luận cần bám sát cấu trúc một bài tiểu luận hoàn chỉnh, bao gồm 3 phần:
- Phần mở đầu: Bao gồm các phần được ở trên. Lưu ý trình bày ngắn gọn, không quá tập trung vào chi tiết, dài dòng gây mất nhiều thời lượng vào nội dung không phải là trọng tâm
- Phần nội dung: Là phần quan trọng nhất trong toàn bài tiểu luận. Nội dung sẽ bao gồm các chương, trong mỗi chương cần làm rõ các ý về lý thuyết chung, thực trạng, giải pháp…
- Phần kết luận: Tóm tắt lại các nội dung chính bằng những gạch đầu dòng, sau đó đề cập ngắn gọn đến những giải pháp, kiến nghị cho đề tài nghiên cứu trong tương lai.
Bước 4: Tiến hành viết bài tiểu luận
Tại bước này, bạn dựa vào đề cương đã lập chi tiết trước đó để tiến hành viết bài. Nên nhớ nội dung bài tiểu luận cần liên quan đến môn học, góp phần giải đáp hoặc mở rộng/nâng cao kiến thức về một vấn đề khoa học nào đó.
Bên cạnh đó, người viết cũng cần đưa ra những nghiên cứu riêng của mình về vấn đề được nghiên cứu, không nên chỉ dừng lại ở mức độ tổng hợp tài liệu và ý kiến có sẵn.
Bước 5: Hoàn thiện cấu trúc bài tiểu luận
Sau khi hoàn thiện phần nội dung chính của bài tiểu luận, bạn đọc tiến hành đối chiếu và bổ sung thêm cho hoàn thiện. Sau đó, người viết tiến hành đọc lại và rà soát các lỗi như chính tả, lỗi câu từ hoặc lặp câu… và chỉnh sửa để bài tiểu luận được hoàn thiện nhất.
8. Mẫu bài tiểu luận tiêu biểu
Sau đây mời bạn đọc tham khảo bài mẫu tiểu luận tiêu biểu để hiểu hơn về cách viết essay được trình bày ở trên.
Tên đề tài: Tiểu luận tư tưởng Hồ Chí Minh với vấn đề dân tộc
Tóm tắt nội dung: Bài tiểu luận được chia thành 3 phần:
- Sơ lược quan điểm của các nhà triết học trước về vấn đề dân tộc
- Trình bày quan điểm Hồ Chí Minh với vấn đề dân tộc
Như vậy, toàn bộ những thông tin hữu ích nhất về cách viết tiểu luận đều đã được chia sẻ trong bài viết này. Để có một bài tiểu luận tốt, việc học hỏi và tìm tòi thêm nhiều nguồn kiến thức và tài liệu tham khảo khác là vô cùng cần thiết, chính vì thế không nên bỏ qua Best4team – nơi giúp bạn giải đáp mọi vấn đề về học thuật.